Rola LCA i EPD w budowaniu zrównoważonego rozwoju firm

LIFE CYCLE ASSESSMENT (LCA) I ENVIRONMENTAL PRODUCT DECLARATIONS (EPD) TO KLUCZOWE NARZĘDZIA, KTÓRE POMAGAJĄ FIRMOM MIERZYĆ I OGRANICZAĆ NEGATYWNY WPŁYW ICH PRODUKTÓW NA ŚRODOWISKO. CHOĆ W POLSCE TEMAT TEN JEST WCIĄŻ STOSUNKOWO NOWY. LIDER ZESPOŁU LCA/EPD – JOANNA ZHURAVLOVA WSKAZUJE, ŻE W NADCHODZĄCYCH LATACH LCA I EPD BĘDĄ STAWAĆ SIĘ CORAZ BARDZIEJ POWSZECHNE.

Wywiad z Joanną Zhuravlovą, ekspertem ds. LCA i EPD w Bureau Veritas Polska przeprowadził Piotr Maksyś

Piotr: Chciałbym, abyśmy porozmawiali o tematach, które są coraz bardziej istotne w kontekście zrównoważonego rozwoju – a mianowicie o Life Cycle Assessment (LCA) oraz Environmental Product Declarations (EPD). Możesz nam przybliżyć, czym są te pojęcia?

Joanna: LCA, czyli Ocena Cyklu Życia, to metoda analizy wpływu produktu, usługi lub procesu na środowisko na każdym etapie jego życia – od pozyskania surowców, przez produkcję, użytkowanie, aż po utylizację lub recykling. Dzięki LCA możemy zidentyfikować najistotniejsze obszary oddziaływania na środowisko i podjąć działania w celu jego ograniczenia.

Natomiast EPD, czyli Deklaracja Środowiskowa Produktu, to dokument, który w sposób przejrzysty i zweryfikowany przedstawia wyniki takiej analizy LCA dla danego produktu. EPD jest dobrowolnym narzędziem, ale coraz częściej wymagane przez rynek, szczególnie w branży budowlanej.

Piotr: Rozumiem. Czyli LCA to narzędzie analityczne, a EPD to sposób prezentacji tych analiz. Czy możesz powiedzieć coś więcej na temat samego procesu przygotowania EPD?

Joanna: Przygotowanie EPD to złożony proces, który wymaga zebrania wielu danych od producenta na temat surowców, procesów produkcyjnych, transportu, użytkowania i utylizacji produktu. Te dane są następnie analizowane przy użyciu specjalistycznego oprogramowania LCA, które pozwala obliczyć różne wskaźniki środowiskowe, takie jak ślad węglowy, zużycie wody, zakwaszenie gleby i wiele innych.

Kluczowe jest, aby cały proces był przeprowadzony w sposób przejrzysty i zweryfikowany przez niezależną jednostkę. Dopiero wtedy EPD może zostać opublikowana w specjalnych programach, jak np. program EPD International i stać się wiarygodnym źródłem informacji dla klientów.

Piotr: A jakie korzyści może przynieść firmie posiadanie EPD dla swoich produktów?

Joanna: Coraz więcej firm, szczególnie w branży budowlanej, wymaga od swoich dostawców posiadania EPD. Deklaracja ta staje się więc przepustką do udziału w przetargach i dostaw do dużych klientów. Poza tym, EPD daje firmie możliwość wyróżnienia się na tle konkurencji i budowania wizerunku firmy proekologicznej.

Dodatkowo, sama analiza LCA, która leży u podstaw EPD, dostarcza firmie cennych informacji na temat hot-spotów środowiskowych zarówno we własnej produkcji, jak i w łańcuchu dostaw. Pozwala to podjąć działania optymalizacyjne i zmniejszyć negatywny wpływ produktu na środowisko.

Piotr: Rozumiem. A jak wygląda sytuacja w Polsce, jeśli chodzi o stosowanie LCA i EPD? Jesteśmy w tej kwestii liderami czy raczej doganiamy Zachód?

Joanna: W Polsce temat LCA i EPD jest wciąż stosunkowo nowy, ale bardzo dynamicznie się rozwija. Jeszcze 8 lat temu, gdy ja zaczynałam swoją karierę w tej dziedzinie, w Polsce prawie nikt o tym nie słyszał. Dopiero w ostatnich latach obserwujemy coraz większe zainteresowanie firm tymi narzędziami.

Oczywiście, w porównaniu do krajów Europy Zachodniej, gdzie EPD są już standardem, Polska wciąż ma pewne opóźnienie. Ale mamy coraz więcej firm, które świadomie inwestują w przygotowanie EPD i wykorzystują je w swojej strategii marketingowej. Widzimy też, że coraz więcej uczelni włącza tematykę LCA do programów studiów, co z pewnością zaprocentuje w przyszłości.

Piotr: To ciekawe. A jakie są Twoje obserwacje na temat barier, z jakimi firmy w Polsce mogą się zmagać przy wdrażaniu LCA i EPD?

Joanna: Główną barierą jest na pewno brak świadomości i wiedzy na ten temat wśród polskich przedsiębiorców. Wielu z nich wciąż postrzega LCA i EPD jako zbędny koszt, a nie inwestycję w długoterminową konkurencyjność firmy.

Ponadto, przygotowanie EPD wymaga zaangażowania wielu działów w firmie – od produkcji, przez logistykę, po dział zrównoważonego rozwoju. Koordynacja tego procesu stanowi wyzwanie, szczególnie w mniejszych organizacjach.

Istotną barierą jest również brak wystarczającej liczby ekspertów w Polsce, którzy mogliby wspierać firmy w przygotowaniu EPD. Obecnie jest nas zaledwie kilka osób certyfikowanych jako weryfikatorzy tych deklaracji.

Piotr: A jakie narzędzia i metody są wykorzystywane w procesie przygotowania LCA i EPD? Czy firmy mają do dyspozycji wyspecjalizowane oprogramowanie?

Joanna: Tak, istnieje kilka specjalistycznych programów, które ułatwiają przeprowadzenie analizy LCA i stworzenie EPD. Najpopularniejsze to SimaPro, GaBi czy OpenLCA. Programy te pozwalają na gromadzenie danych, modelowanie procesów i obliczanie różnorodnych wskaźników środowiskowych.

Istnieją również narzędzia dedykowane bezpośrednio do tworzenia EPD. Są one nieco uproszczone, ale pozwalają firmom, które nie mają doświadczenia w LCA, na łatwiejsze przygotowanie deklaracji.

Warto też wspomnieć, że coraz większą popularnością cieszą się otwarte, darmowe narzędzia, jak OpenLCA. Pozwala to mniejszym firmom wejść w temat LCA i EPD bez ponoszenia wysokich kosztów wdrożenia.

Piotr: To bardzo ciekawe informacje. Na koniec chciałbym zapytać – czy Twoim zdaniem LCA i EPD będą stawać się coraz bardziej powszechne w Polsce w nadchodzących latach?

Joanna: Zdecydowanie tak. Obserwujemy, że temat zrównoważonego rozwoju i ograniczania negatywnego wpływu na środowisko staje się coraz ważniejszy zarówno dla firm, jak i konsumentów. A LCA i EPD są jednymi z kluczowych narzędzi, które pozwalają mierzyć i raportować ten wpływ.

Coraz więcej dużych graczy na rynku, szczególnie w sektorze budowlanym, wymaga od swoich dostawców posiadania EPD. To z pewnością będzie stanowić istotną motywację dla firm do inwestowania w te narzędzia.

Ponadto, wraz z rosnącą świadomością społeczną, EPD będą stawać się coraz ważniejszym elementem marketingu firm, które chcą budować zielony wizerunek. Dlatego jestem przekonana, że w nadchodzących latach temat LCA i EPD będzie się dynamicznie rozwijał także w Polsce.

Piotr: Bardzo dziękuję za tę ciekawą rozmowę, Joanno. Mam nadzieję, że nasi czytelnicy lepiej zrozumieli znaczenie LCA i EPD po naszej rozmowie.

Joanna: Dziękuję również. Mam nadzieję, że udało mi się przybliżyć te ważne tematy w zrozumiały sposób. Życzę powodzenia w przygotowaniu artykułu!

Zapraszamy na szkolenia:
https://szkolenia.bureauveritas.pl/szkolenie-kategoria/zrownowazony-rozwoj/